Dân ca Ví, Dặm Nghệ Tĩnh là loại hình nghệ thuật độc đáo, được sáng tạo lưu truyền trong nhân dân và được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của Dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh, thời gian qua, huyện Hương Sơn đã có nhiều giải pháp để duy trì và phát triển các hoạt động dân ca, ví giặm trên địa bàn, đặc biệt là tăng cường các hoạt động giao lưu, biểu diễn của các CLB phục vụ nhiệm vụ chính trị, đồng thời đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân địa phương
Liên hoan các CLB dân ca ví giặm trường học năm 2022
Trong những năm qua, huyện Hương Sơn đã chú trọng đến việc thành lập các CLB dân ca ví giặm, hướng dẫn và hỗ trợ để các CLB sinh hoạt đều đặn, phục vụ tốt nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân địa phương. Toàn huyện hiện đã thành lập được 15 CLB dân ca ví giặm, mỗi CLB có từ 20 - 30 thành viên, trong đó có nhiều thành viên trên 70 tuổi và nhiều em học sinh từ 7 đến 12 tuổi tham gia sinh hoạt.
Dù còn nhiều khó khăn trong hoạt động, nhưng các CLB dân ca ví giặm trên địa bàn huyện Hương Sơn đã thông qua nhiều hình thức khác nhau để duy trì các hoạt động tập luyện, trao đổi, trau dồi về chuyên môn, kỹ năng sân khấu để tham gia biểu diễn trong các hoạt động văn hóa, sự kiện của địa phương.
Thành viên CLB dân ca xã Sơn Lĩnh biểu diễn trong buổi lễ ra mắt CLB tháng 10 năm 2022
Đặc biệt, ngoài việc sưu tầm, tập luyện các làn điệu dân ca có sẵn, các CLB cũng đã dành nhiều thời gian, duy trì hoạt động viết lời mới phù hợp với từng sự kiện mà CLB tham gia biểu diễn, để vừa là món ăn tinh thần, vừa lồng ghép các nội dung tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước, ca ngợi tinh thần vượt khó vươn lên của nhân dân địa phương trong xây dựng NTM, phát triển kinh tế, xã hội.
CLB dân ca ví giặm xã Sơn Phú được thành lập năm 2019, hiện nay có 21 thành viên tham gia sinh hoạt. Dù mỗi người hoạt động, công tác trên nhiều lĩnh vực khác nhau, độ tuổi cũng khác nhau nhưng tất cả tập trung lại ở niềm đam mê, yêu thích dân ca ví giặm và với chút năng khiếu, sự khổ công tập luyện của các thành viên đã giúp CLB duy trì các hoạt động để bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật này. Chị Uông Thị Trà - Chủ nhiệm CLB dân ví giặm xã Sơn Phú cho biết: "CLB dân ca ví giặm hoạt động còn nhiều khó khăn do nguồn kinh phí hạn hẹp, nhưng anh chị em trong CLB vẫn rất say mê, yêu thích nên thường tổ chức tập luyện, giao lưu với các đơn vị bạn. Khi địa phương có tổ chức các hoạt động gì, hoặc ngày lễ, tết, ngày kỷ niệm CLB tham mưu với UBND xã và được giao nhiệm vụ tổ chức chương trình dân ca chào mừng, giao lưu. Chúng tôi cũng dành thời gian để sưu tầm các làn điệu cổ, truyền thống và viết lời mới cho các làn điệu dân ca để ca ngợi về quê hương Sơn Phú trên đường đổi mới, viết lời tuyên truyền, cổ vũ, động viên phong trào xây dựng NTM ở địa phương"
Trong những năm qua, ở khắp nơi trên địa bàn huyện Hương Sơn từ các thôn đến các trường học đã có nhiều câu lạc bộ Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh ra đời. Những câu hò, điệu ví đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong các dịp liên hoan văn nghệ chào mừng những sự kiện trọng đại của quê hương, đất nước…
Hiện, các câu lạc bộ dân ca Ví Giặm ở huyện Hương Sơn đã có nhiều đóng góp trong việc khôi phục, gìn giữ và phát huy giá trị của dân ca Ví Giặm Nghệ Tĩnh. Trong đó, nhiều nghệ nhân dù tuổi đã cao nhưng vẫn tham gia các câu lạc bộ, truyền dạy hát dân ca cho thế hệ trẻ. Nét tinh túy, mộc mạc của ngôn ngữ; nét đặc sắc trong điệu nhạc trữ tình, hòa quyện với sự duyên dáng, chân chất của người hát... chính hồn cốt của dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh đã khiến cho các thành viên trong CLB say mê và mong muốn góp phần để duy trì, phát huy nét văn hóa ấy trong đời sống nhân dân.
Ông Trịng Ngọc Chung - Giám đốc Trung tâm văn hóa - Truyền thông huyện Hương Sơn cho biết: "3 năm trở lại đây do dịch Covid 19, các hoạt động giao lưu văn hóa bị hạn chế, trong đó có các hoạt động của CLB dân ca ví giặm. Để tiếp tục khơi dậy phong trào hát và nghe hát dân ca trong quần chúng nhân dân, năm nay, huyện Hương Sơn tổ chức Liên hoan các CLB dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh lần thứ 2. Hội thi sẽ quy tụ 15 CLB dân ca với 45 tiết mục sẽ được biểu diễn phục vụ nhân dân tại 3 cụm vùng gồm: Sơn Tây, Thị trấn Phố Châu và xã An Hòa Thịnh. Qua liên hoan dân ca Ví Giặm là dịp để những người yêu dân ca có cơ hội gặp gỡ, giao lưu và học hỏi kinh nghiệm; đồng thời tiếp tục đẩy mạnh phong trào hát dân ca Nghệ Tĩnh ở các địa phương”.
Một tiết mục biểu diễn của CLB dân ca ví giặm xã Sơn Hàm
Cùng với việc duy trì hoạt động của các CLB dân ca, ví giặm Nghệ Tĩnh tại địa phương, huyện Hương Sơn cũng đã chỉ đạo ngành giáo dục đào tạo phát triển dân ca, ví giặm trong các trường học.
Đến nay, 100% các trường Tiểu học ở huyện Hương Sơn đã cơ bản thành lập được các câu lạc bộ dân ca Ví Dặm. Các thầy cô dạy nhạc được giao phụ trách giảng dạy, khuyến khích tự sáng tác bài dân ca cho các em nghe. Qua việc đưa dân ca Ví Dặm vào trường học đã góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của xứ Nghệ nói riêng và của dân tộc nói chung; đồng thời, nâng cao đời sống sinh hoạt, văn hóa, văn nghệ cho giáo viên và các em học sinh bồi đắp cho tâm hồn các em về tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, yêu con người qua các làn điệu dân ca. Cô giáo Nguyễn Thị Diệp - Giáo viên âm nhạc Trường Tiểu học Thị trấn Phố Châu cho biết: "Việc đưa dân ca vào trường học được BGH nhà trường hết sức quan tâm. Chúng tôi đã đưa vào các tiết học âm nhạc và các hoạt động ngoại khóa, các ngày lễ, kỷ niệm, sự kiện của nhà trường thì đều tổ chức tập luyện và biểu diễn các tiết mục dân ca. Việc duy trì các hoạt động dân ca ví giặm trong trường học được cán bộ, giáo viên và học sinh hưởng ứng rất nhiệt tình, phát hiện được nhiều nhân tố mới có năng khiếu về dân ca để làm hạt nhân cho phong trào nhà trường"
100% trường tiểu học trên địa bàn huyện Hương Sơn thành lập các CLB dân ca ví giặm
Thành viên CLB dân ca ví giặm xã Sơn lễ tập luyện chuẩn bị cho Liên hoan các CLB dân ca ví giặm huyện Hương Sơn lần thứ II-2022
Những lời ca cất lên trong trẻo, ngân vang từ những câu chữ mộc mạc, chân chất ca ngợi tình yêu quê hương đất nước, nét văn hóa trong đời sống, những tâm tư tình cảm về lòng nhân nghĩa, đạo hiếu của con người. Chính điều đó đã khiến cho dân ca ví giặm ngày càng gắn liền với đời sống và tiếp tục được nhân dân Hương Sơn trao tuyền, bảo tồn và phát huy làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của mọi tầng lớp nhân dân địa phương.